Als scheepsarts naar Spitsbergen/Svalbard: 3 t/m 14 augustus 2011

Inleiding

Mijn avonturen op Antarctica smaakten naar meer. Wie op de Zuidpool heeft gestaan, moet ook naar de Noordpool. An sich lastig, want om er te komen heb je een ijsbreker nodig. Maar een alternatief is Spitsbergen (in het Noors: Svalbard).

Spitsbergen is een eilandengroep in de Noordelijke IJszee, zo´n 565 km ten noorden van Noorwegen. De geografische ligging is tussen 74°-81° NB en 10°-35° OL. De oppervlakte is ca. 63.000 km², waarvan 60% bedekt is met gletsjers. Op de hele archipel wonen, afhankelijk van het seizoen, 3000 tot 4000 mensen, waarvan ongeveer de helft in de hoofdstad Longyearbyen. De naam Spitsbergen is gegeven door de Nederlander Willem Barentsz in 1596, toen hij onderweg was naar Nova Zembla, op zoek naar een noordelijke route naar Oost-Azië. In 1920 werd in het Verdrag van Spitsbergen vastgelegd dat de eilanden onder Noors toezicht kwamen. Een groot deel van het landoppervlak van Spitsbergen, met inbegrip van het kustgebied is beschermd natuurgebied. Zie onderstaande kaart (zwarte pijl wijst naar Spitsbergen, rechter onderkwadrant: Scandinavië; linker onderkwadrant: IJsland en Groenland).

Dag 1: Schiphol - Oslo - Longyearbyen

Per vliegtuig van Schiphol naar Longyearbyen. Tussenstop in Oslo van bijna acht uur. Samen met Greet, de kapitein van het Nederlandse zeilschip Anne-Margaretha (http://annemargaretha.nl/), die in het vliegtuig naast mij zat, per trein/bus naar Oslo gereisd. Tijd doorgebracht op het terras en wat in het centrum rondgelopen. In de binnenstad meerdere herdenkingsplekken tegen gekomen met bloemen en kaarten naar aanleiding van de bomaanslag in Oslo en de moordpartij op het eiland Utoya door de Noor Anders Behring. Indrukwekkend.

Om 23.30 uur aangekomen in Spitsbergen met zon en blauwe lucht. Ja, in Spitsbergen is het in deze maanden 24 uur per dag licht. Het is dus mogelijk dat bij afwezigheid van zon overdag het ´s nachts lichter is. Weird!

Per taxi naar mijn overnachtingsplaats: Guesthouse Spitsbergen (http://www.spitsbergentravel.com/Start/Accommodation/Spitsbergen-Guesthouse/). Een aantal houten barakken waar in het verleden nog de mijnwerkers in sliepen. Voor Spitsbergse begrippen goedkoop: 88 euro/nacht. Voor een erg klein 1-persoonskamertje met op de gang een gedeelde WC/douche, inclusief ontbijt en gratis wifi. Gelukkig een verduisteringsgordijn voor het raam.

Dag 2: Longyearbyen

GPS 1600 position: 78°14,0'N, 015°35,4'E

Weer: bewolkt, regen, wind en temperatuur 4°C

Kennisgemaakt met het gezellige Longyearbyen. Ha, ha.........beetje uitgestorven. Behalve ´s ochtends vroeg toen een aantal busladingen passagiers van een cruiseschip werd afgezet in het centrum. Aantal restaurantjes/bars, postkantoor, bieb, supermarkt EN een heleboel outdoor-zaken. Naar de haven gelopen waar ik een blik kon werpen op mijn schip MS Plancius. Zag er klein uit tussen twee grotere cruiseschepen. Maar klein is fijn!

Wat meer info over de MS Plancius. Het schip begon zijn bestaan in 1976 als een onderzoeksvaartuig van de Nederlandse Marine en heette destijds "Hr. MS. Tydeman". In juni 2004 werd hij uit de actieve dienst gehaald en in december 2006 gekocht door Oceanwide Expeditons. Het schip werd volledig gerenoveerd en vanaf 2009 kwam het weer als expeditieschip onder Nederlandse vlag in de vaart. Technische gegevens: lengte 89 meter, breedte 14,5 meter, diepte van 4,8 meter en ijsklasse A3. Het biedt plaats aan 112 passagiers. Er zijn 4 drie-persoonshutten, 40 twee-persoonshutten en 10 twee-persoonssuites beschikbaar. De internationale bemanning bestaat met name uit Russen (de zeelui, zodiac drivers/schoonmaak) en Filipijnen (keuken/bediening/stewards) en telt 30 mensen.

De komende tien dagen zouden wij een rondje Spitsbergen maken. Via het westen en dan met de klok mee. Beginnend en eindigend in Longyearbyen. Zie onderstaande routekaart.

Via Greet en de scheepsradio te weten gekomen dat ik om 15.00 uur welkom was aan boord. Precies op tijd werd ik per zodiac opgepikt aan de haven om met koffer en overvolle fototas bij het schip te arriveren. Hut onderin het schip gekregen. Zag er netjes uit. Daarna de infirmary geïnspecteerd. Miste test-strips voor de glucose-meter. Snel terug gevaren naar de kant en door de harbour-agent me laten afzetten bij de pharmacy om snel de ontbrekende spullen aan te schaffen.

Rond 16.00-17.00 uur kwamen de passagiers aan boord. In totaal 104 personen uit Zwitserland, Duitsland en Oostenrijk. En vier verdwaalde Nederlanders: ex-bankier Dan (die ik bijna de hele vakantie per ongeluk Ben heb genoemd), "paaldanseres" Anke, de reislustige Marjan (die ongeveer alle bootreizen heeft gemaakt die er bestaan met bijbehorende T-shirts en jassen) en Ruud (onze Brabantse ondernemer, en enthousiast fotograaf zoals ik).

Kennisgemaakt met de staf: serieuze Duitse Elke (expeditieleider), grappige Schotse Jim (haar rechter hand en steun en toeverlaat), lieve Duitse Katrin (hotelmanager), knotsgekke maar o zo leuke Nederlandse Michelle (gids), onverstoorbare Poolse Henryk (gids), enthousiaste Duitse Katja (gids), Oostenrijkse brombeer Sepp (gids) en ik-ga-mijn-eigen-gang Duitse Axel (gids). En niet te vergeten de sportieve Belgische 3e stuurman Frans (die met twee andere Belgen per zeilboot in 70 dagen van België naar Antarctica was gezeild) en zijn moeder Mia die met deze reis mee mocht.

Sepp beweerde dat hij in het bezit was van een fles met een bijzondere inhoud. De inhoud zou garant staan dat we ijsberen zouden zien. Het gerucht ging dat er zeehondenzweet in zat. De komende dagen zou moeten blijken of dit middel inderdaad werkzaam was (?!).

Dag 3: Ny-Alesund - Tinayre Bukta

GPS 0800 position: 78°56'N, 011°56'E

Weer: licht bewolkt, windkracht 4-5 Bft.

Gedurende de reis zag de dag er als volgt uit: 7.00 uur wake-up call, 7.30 uur ontbijtbuffet in de dining room, landing of zodiac cruise van twee à drie uur, ca 13.00 uur lunchbuffet of zodiac cruise van twee à drie uur, ca 19.00-20.00 uur diner (drie gangen) en afsluiting in de bar of administratie doen.

´s Morgens het voormalige mijndorp Ny-Alesund bezocht op het Brogger-schiereiland aan de Kongsfjord. In de laatste decennia heeft het dorp zich ontwikkeld tot een internationaal onderzoeksstation. ´s Middags wandeling in de fjord Tynayre Bukta. Met laarzen.

Voor alle wandelingen die we tijdens deze reis maakten werden de passagiers in drie groepen verdeeld: "de Gemzen" (de echte hikers), de medium groep en de groep die aan het strand bleef en die vooral wilde fotograferen.Omdat ik een echte wandelaar ben, wilde ik graag met de eerste groep mee.

Maar..... naast scheepsarts had ik ook nog een tweede taak aan boord: gangway-master. Dit houdt in dat je tijdens het instappen in de zodiacs erop toe ziet dat iedereen zijn zwemvest aan heeft en dat er niet meer dan het maximale aantal passagiers in de zodiacs gaan (afhankelijk van de af te leggen afstand en de golven tussen de zeven en elf passagiers). De gangway-master vertrekt pas naar het vaste land indien alle passagiers in de zodiacs zitten. Kortom.... je komt altijd als één van de laatsten aan land. En dat betekent dat groep één vaak al aan de wandel is (die vertrekken met de eerste zodiacs) Kortom.... was op dag 3 en 4 na, "veroordeeld" tot de medium-groep (die gelijk met groep drie vertrok) . Was best wel eens jaloers als ik "de Gemzen" weer eens op een hoge berg zag staan.

Vandaag bereikte ons het nieuws dat 60 kilometer ten zuiden van Longyearbyen een ijsbeer een kamp met Engelse jongeren had aangevallen. Resultaat: één dode, vier gewonden en een dode ijsbeer. Later hoorde ik bij terugkomst in Longyearbyen nadere details: het kamp (bestaande uit een paar tenten) was op een kleine landtong tussen twee gletsjers opgesteld, het was 5-6 uur in de ochtend en iedereen lag te slapen, er was geen 24-uurs wachtpost, de "mijnen" rondom het kamp waren niet afgegaan bij de nadering van de ijsbeer en alle slachtoffers lagen in één tent. Triest.

Dag 4: Woodfjord - Stasjonsoya - Bockfjord

GPS 0800 position: 79°43.6N, 013°55.6'E

Weer: rustige zee, bewolkt, temperatuur 5°C

Tijdens de zodiac cruise in de ochtend de eerste ijsbeer gespot. Daarna even aangelegd op het eiland Stasjonsoya om de benen te strekken.

's Middags wandeling op een landtong in de Bockfjord. Lastige klim over een veld met scherpe en losse rotsblokken. Als beloning mooi uitzicht op de Friedrichbreen en Adolfbreen gletsjer.

Dag 5: Sjuoyane - Phippsoya - Pakijs

GPS 0800 position: 79°38.5'N, 013°19.9'E
Weer: bewolkt, nevel, wind 20 m/sec, temperatuur 1°C

Werd wakker met het nieuws dat er die nacht vijf tot acht blauwe vinvissen rond het schip gezwommen hadden. Ze hadden het omgeroepen, maar de speaker zat buiten op de gang en m'n oordoppen waren toch effectiever dan ik dacht. Balen!! Ik was niet de enige die niks gehoord had. Maar ik wist toen nog niet dat ik al heel snel een tweede kans zou krijgen...........

Vanochtend slechts een korte wandeling op Phippsoya. Vanwege het vele ijs is de kans op een ontmoeting op land met een ijsbeer te groot en de nevel belemmert het uitzicht. Er wordt zo wie zo niet geland als er een ijsbeer wordt gespot in de buurt van de landingsstrip.

Het hoogtepunt van de ochtend was het plotseling opduiken van een nieuwsgierige walrus (Odobenus rosmarus) met anderhalve slagtand (http://nl.wikipedia.org/wiki/Walrus), die na wat heen en weer zwemmen het land op kroop, precies op de plaats waar we stonden.

's Middags vaarden we steeds verder naar het Noorden het (losse) pakijs in. Ter hoogte van ca. 81°10'N moesten we omdraaien in verband met toenemende compactheid van het ijs.

Tijdens het avondeten zag ik opeens mensen voor de ramen staan. Vanaf mijn tafel zag ik ijsberen buiten op het pakijs rondlopen!!! Snel naar m`n hut gerend, fototoestel gepakt en naar het dek. Daar zag ik één moeder ijsbeer met twee jonkies. Fantastisch!!! Toch wel erg koud. Weer naar binnen geracet, warme kleding aangetrokken en snel weer terug. Intussen verzamelden zich steeds meer passagiers op het dek. Zelfs alle bemanningsleden die gemist konden worden, kwamen kijken. Kortom..... alle hens aan dek. Met mooi avondlicht hebben we zeker wel een uur staan kijken naar de dieren (en veel foto's gemaakt). Uiteindelijk liepen ze al spelend, rollend en rennend de zon tegemoet. Eén van de hoogtepunten van deze reis!!!

Dag 6: Sorgfjord - Eolusneset - Faksevagen

GPS 0800 position: 79°56,0'N, 16°43,1'E

Weer: bewolkt, nevel, wind 3-4 Bft, temperatuur 0°C

Vandaag zouden we vroeg moeten opstaan voor een landing, maar vanwege de hoge golven ging dat feest niet door. Iedereen dook weer z´n bed in, maar....... toen kwam de omroep dat er weer walvissen waren gezien. Deze kans wilde ik niet missen. Met een groepje diehards op de boeg gestaan. Erg koud en winderig, maar..... twee blauwe vinvissen: een koe en een kalf doken voor en direct naast het schip op. Bijna een uur van beide walvissen kunnen genieten. Geweldig!!!


N.B. De blauwe vinvis is voor zover bekend het grootste dier dat op aarde leeft. Volwassen exemplaren kunnen een maximale lengte van 33 meter bereiken en een gewicht van 170 ton. Om een idee van de grootte te krijgen: de tong van een blauwe vinvis is net zo groot als een olifant en weegt ongeveer twee ton. Het dier heeft slechts een kleine rugvin die kort zichtbaar is tijdens het duiken. Tijdens het uitademen ontstaat een spectaculaire waternevel van ± negen meter hoogte. Ondanks de reusachtige afmetingen heeft de blauwe vinvis een slank voorkomen en kan het tijdens het zwemmen een snelheid bereiken van 40 tot 50 kilometer per uur. Een blauwe vinvis kan 80 tot 100 jaar oud worden.

Vanochtend landing in de nevel van Sorgfjord. Rendieren gespot.
Die middag o.a. een lezing door Henryk over de wedloop om de Noordpool te bereiken (deel I, morgen deel II). Landing op Faksevagen met mooie wandeling.


´s Avonds de traditionele BBQ in de open lucht op het achterdek. In Antarctica waren we gewend om met het eten op het dek tot ´s avonds laat door te gaan, maar de meeste passagiers op deze reis kiezen voor het verorberen binnen in de dining room. Oorzaak: hoog 55+ gehalte?

Dag 7: Wahlbergfjorden - Kloevenbladbukta - Hinlopenstretet - Alkefjellet - Torellneset

GPS 0800 position: 79°46,3'N, 21°37,5'E

Weer: bewolkt, nevel, temperatuur 1°C, wind 4 Bft.

Nordaustlandet, in het Nederlands letterlijk Noord-Oostland, is het op één na grootste eiland van de archipel Spitsbergen, met een oppervlakte van 14.600 km². De naam geeft aan dat het eiland ten noordoosten van het eiland Spitsbergen ligt. Een groot gedeelte van Nordaustlandet wordt bedekt door de gletsjers Austfonna en Vestfonna. De rest van het eiland is toendra, bevolkt door rendieren en walrussen. Het wordt niet door mensen bewoond. Austfonna is de grootste gletsjer van Europa en na Antarctica en Groenland het grootste landijsgebied ter wereld. De gletsjer is 8200 km² groot, en tot 560 meter (gemiddeld bijna 300 meter) dik.


Het bezoek aan de steile rotsen van Alkefjellet was indrukwekkend. Direct vanuit zee doemen de steile rotsen op. De rotsen worden bewoond door een enorme kolonie van duizenden dikbekzeekoeten (Uria lomvia) (http://nl.wikipedia.org/wiki/Dikbekzeekoet) en drieteenmeeuwen (Rissa tridactyla) (http://nl.wikipedia.org/Drieteenmeeuw) die broeden op de smalle richels. De lucht was vol met vogels. Met de hangende nevel gaf dit alles een surrealistisch beeld.


We spotten ook een drietal poolvossen (Vulpes lagopus) (http://nl.wikipedia.org/Poolvos) die met zoveel vogels in de buurt in een waar paradijs leefden. Ze waren op jacht naar jonge vogeltjes. Na een paar mislukte pogingen van een poolvos zagen we hoe hij een kuikentje ving. That´s nature.

´s Avonds na het diner had Elke nog een verrassing in petto: een bezoek aan de walrussenkolonie op Torellneset. In twee groepen verdeeld gingen we aan land. Fantastisch uitzicht op een kolonie van dertig grote jongens. Wel de pech dat ik in groep twee zat, want terwijl groep één aan land was, kwamen vijf walrussen vanuit zee het strand op, direct naast de groep. Je had geen zoomlens nodig om alle vier op de foto te krijgen.

Dag 8: Edgeoya - Barentsoya

GPS 0800 position: 78°13N, 21°41'E

Weer: bewolkt, lichte bries, temperatuur 4°C

Vandaag begonnen we de dag met een landing en wandeling in Sundneset op Barentsoya. Na de lunch landden we in de Disko Bukta aan de westzijde van Edgeoya om een canyon te bezoeken.
Ik vertrok als laatste van het reisgezelschap in een lege zodiac. Met een reuze vaart (da´s het voordeel om als laatste van boord te gaan, een volle zodiac doet het veel rustiger aan) naderde mijn zodiac het strand. Maar dan opeens kreeg ik het verzoek om over te stappen midden op zee naar een volle zodiac, die terugkeerde naar het schip. Dat kon twee dingen betekenen: er was iemand ziek geworden of er was op het land een ijsbeer gesignaleerd. Dat laatste bleek het geval. Iedereen werd met spoed geëvacueerd van het land.


Later hoorde ik het hele verhaal. Terwijl groep één richting canyon liep, moesten ze een stukje klimmen. Aan het einde van de helling wilde de groep naar links. Gids Katja liep voorop, 10 meter voor de groep uit. Toen ze de hoek om kwam, stond zij oog in oog met een ijsbeer, zo´n 15-30 meter van haar vandaan. Hals over kop daalde de hele groep af richting strand. Gelukkig volgde de ijsbeer niet. Onderstaande foto laat de situatie zien. Dit had natuurlijk ook heel anders kunnen aflopen: voor de ijsbeer, maar zeker ook voor de groep!

Dag 9: Hornsund - Burger Bukta - Gashamma

GPS 0800 position: 77°01,9'N, 015°57,3'E

Weer: bewolkt, nevel, regen, temperatuur: 2°C, wind 5 Bft.

De Hornsund is een van de meest spectaculaire fjorden van de Westkust van Spitsbergen gedomineerd door de 1431 meter hoge berg Hornsundtind. Aan weerskanten van de fjord zijn talrijke gletsjers, ijsmuren en imposante steile rotswanden.

Om 10.00 uur gingen we in de zodiacs voor een cruise door de fjord. We regelden een geheel Nederlandse-Belgische boot met in totaal acht man. Da´s een luxe, want in de andere boten zaten ze met twaalf. Langzaam vaarden we richting het einde van de fjord tussen allemaal grote en kleine ijsbergen door. Daar stuitten we op een gigantische ijsmuur. Maakte grote indruk.


Ruud en ik lagen op de "voorplecht" om foto´s te schieten van de ijsmuur met zodiacs op de voorgrond. Geweldig!!


We hoorden van een andere zodiac dat zij een ijsberg hadden gefilmd waar een stuk afbrak en daardoor een aantal keren om z´n as draaide. Heb later die dag de HD-film ervan gezien. Fascinerend (zie hieronder)!!!


´s Middags met regen afgezet op Gashamma waar we een Engels walvisstation en de resten van een Pomoren-nederzetting bezochten. Pomoren waren Russische migranten uit de landstreek Pomorje die zich onder andere vestigden in Spitsbergen. Bij het walvisstation werden vroeger gevangen walvissen aan land gebracht, geflensd en de blubber (walvisvet) gekookt tot traan.

Dag 10: Bellsund

GPS 0800 position: 77°33,3'N, 015°04,7'E

Weer: bewolkt, temperatuur 4°C

In de ochtend aan land gegaan bij Kvitviskfjaera in de buurt van Ahlstandodden. Korte wandeling gemaakt in verband met het slechte weer (ijsregen, nevel). Ook hier overblijfselen van een whalestation en resten van walvisbotten.

´s Middags stond de laatste landing gepland bij Ingeborgfjellet. Veel passagiers lieten het afweten: combinatie van vermoeidheid en het slechte weer, denk ik. Maar een groepje diehards wilden wel graag de benen strekken. Tot mij verrassing ging de landing door. Er was een behoorlijke wind en Frans, onze 3e stuurman had me eerder verteld dat hij niet verwachtte dat het doorging. Wel dus! Aan land werden we tot onze verrassing getrakteerd op een cadeautje: een drietal rendieren die we tot enkele meters konden naderen, zonder dat ze wegliepen. Een mooi foto-moment. Maar toen........

Terug op het strand bleek de wind verder aangewakkerd te zijn. Iedereen trok wit weg bij het idee om per zodiac weer terug naar het schip te moeten varen. Maar er was geen alternatief. Met slechts zeven passagiers per zodiac plus de zodiac driver en een extra gids of bemanningslid begon de evacuatie van het strand. Een vaartochtje om niet snel te vergeten. Leek wel een raft-tocht, maar dan op open zee. Meters hoge golven doemden op voor de voorplecht van de zodiac. Het ene moment werd je gelanceerd en het andere moment werd je de diepte ingegooid. Op een zodiac zit je op de rand (dus er niet in) met een touw om je vast te houden. Eenmaal bij de Plancius was het avontuur nog niet voorbij. Probeer maar eens van een bewegende zodiac over te stappen op de ladder van een eveneens deinend moederschip. Geen sinecure. Maar wonder boven wonder kwam iedereen zonder kleerscheuren aan. Een mooi verhaal voor thuis met idem dito filmpjes.

Dag 11: Longyearbyen

GPS 1600 position: 78°14,0'N, 015°35,4'E

Weer: bewolkt, af en toe regen

Om 4.00 uur ´s morgens vertrok de meerderheid van de passagiers naar het vliegveld om de eerste vlucht te nemen. ´s Morgens met de overige twintig passagiers aan de ontbijttafel. Laatste keer kop thee gekregen van knappe Crystel. Om 9.00 uur afscheid genomen van het schip en per bus afgeleverd bij het guesthouse. Spullen gedropt op de kamer, gebruik gemaakt van het internet om mijn apps te updaten, mail te bekijken en alle sms´jes te beantwoorden. Daarna op m´n gemak naar het centrum gelopen (een kleine 20-30 minuten lopen). Wat outdoor-winkels bekeken (een walhalla als je op zoek bent naar winterkleding). Onderweg regelmatig wat groepjes bemanningsleden tegen gekomen en praatje mee gemaakt. Bezoekje aan de plaatselijke apotheek om nieuwe medicatie voor infirmary te regelen en langs plaatselijke ziekenhuis gelopen en een rondleiding gekregen. Klein maar goed geoutilleerd.

Met Ruud en Katja koffie gedronken in een drukke lunchroom in het shopping centre Svalbarbutikken. Katja uitgezwaaid. De eerste hamburger sinds tijden met Ruud en Frans verorbert in restaurant/bar Kroa (aanrader). En eindelijk Hanneke in levende lijve gezien. Afscheid genomen van Frans, om vervolgens een bezoek te brengen aan het Svalbard Museum (http://www.svalbardmuseum.no/). Het museum verschaft informatie over de relaties tussen natuur, cultuur, landschap, geschiedenis, technologie en het milieu in het noordelijke poolgebied. Zeker de moeite waard om het te bezoeken. En erg vriendelijk personeel. Terug naar guesthouse, koffer ingepakt en ´s avonds opnieuw gegeten in Kroa en daar Michelle, Elke en Henryk gedag gezegd. Vroeg naar bed.

Dag 12: Terugreis

Vanmorgen om 5.00 uur op. Hoorde van Ruud dat er vanmorgen nog een rendier rond het guesthouse had gescharreld. Helaas niet meer gespot. Per bus naar het vliegveld. Wel bagage-, geen paspoortcontrole. Nog een pluche polar bear gekocht voor mijn nieuwe neefje Rowan (gisteren gehoord dat hij geboren was, alles goed met moeder en Rowan). Met Michelle en Ruud met een bak koffie/thee de tijd doorgebracht. Foto´s op Twitter laten zien hoe gezellig het was (Michelle achter de laptop, Ruud achter z´n i-Pad).

In Oslo afscheid genomen van Michelle en Ruud. Leuke tijd met hen gehad. Ruud is een gezellige Brabander en we deelden onze belangstelling voor de fotografie, gadgets en Ajax. Veel met hem opgetrokken deze vakantie. En Michelle is een wonderlijk figuur: aparte combinatie van tuinder, ex-campinghouder, gids en plantenliefhebber. Erg mee gelachen. Via Kopenhagen (met een uur vertraging!) geland op Schiphol.

Nawoord

Voor mensen die plannen hebben om naar de Artic en Antarctica te gaan: eerst naar de Artic en dan Antarctica. Hoewel de Artic erg mooi is, is Antarctica overweldigender.

Als scheepsdokter vond ik een paar nadelen aan deze reis kleven: groter schip (dus meer passagiers, dus kans op meer werk), passagiers gemiddeld ouder (kans op meer problemen), alleen onder begeleiding cq in groepen aan land (minder individuele vrijheid, verplicht begeleiden tweede groep), hut met nare bromtoon (generator?) en omdat het een groot nieuw schip is ook cleaner/minder sfeer/massaler. Maar kan natuurlijk ook van mijn kant weemoed zijn naar mijn eerste schip, de Professor Multanovskiy.

Het is goed geweest dat ik als scheepsdokter mee ben gegaan op de Plancius. In totaal hebben namelijk 21 passagiers en bemanningsleden gebruik gemaakt van mijn diensten variërend van gebroken tenen en pols tot en met zeeziekte.

Al met al echter weer een enorm avontuur, leuke mensen ontmoet en veel gezien/meegemaakt.

Extra: de gidsen

Groepsfoto:

Boven: Sepp, Jim, Michelle, Henryk en Axel

Onder: Katja en Elke

Extra: Deckplan Plancius